مقدمهی نویسنده
سپاس برای خداوندی که پروردگار جهانیان است و سلام و صلوات بر شریفترین پیامبران و برترین رسولان محمد و بر آل و اصحاب او باد.
براستی که سالهای نخستین کودکی اهمیت زیادی در شکلگیری نگرش کودک به جهان دارد زیرا مفاهیمی که در ذهن کودک در این مرحله کاشته میشود سنگبنایی قلمداد میگردد که تمام جوانب مختلف شخصیت انسان را شکل میدهد که میبایست سازگار با نیازمندیهای روانی، اجتماعی و دینی کودک باشد، و این امر برای بنای متکامل ساختار شخصیت کودک مهم میباشد؛ بنایی که به او کمک میکند با ثبات حرکت آغازد و به کارزار زندگی وارد شود و در پیمودن مسیر دور و دراز حیات، شخصی متعادل، دارای توازن و پویا باقی بماند لذا کودک از طریق آنچه میشنود و میبیند الگوی خاص خود از این جهان را بنا میکند و تمام آنچه پس از این امر از زندگیاش باقی میماند چیزی بجز فرایند تصحیح و توسعهی این چشمانداز اساسی برحسب شرایطی نیست که کودک از سر میگذراند.
اولین منبع معرفتشناسانهای که کودک در این مرحله بر آن تکیه میکند پدر و مادرش هستند به همین خاطر ریشه و سرچشمه صلاح فرزندان از صلاح تربیت والدین است زیرا آنها مسئول آموزش فرزندانشان هستند لذا پیامبر فرموده است: «كُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ» {همهی شما مسئول هستید و از زیردستان خود سؤال خواهید شد} و این تکلیف، توجهورزی و تلاش برای تربیت و آموزش را میطلبد.
چون ما در عصری زندگی میکنیم که شهوات و شبهات در آن زیاد شده است بر پدر و مادران لازم است که در تربیت فرزندان تلاشی آکنده از راستی، عشق و بخشش به خرج دهند، و چه بسا دانهای که پدر و مادران در نفوس فرزندان مینشانند به درخت پرثمر عمل مداوم برای آنان پس از وداعشان با این دنیا بدل شود بدین خاطر، فرزند از اعمال ماندگاری میشود که اثرش بعد از مرگ پدر وم مادر باقی میماند چنانکه رسولخدا فرموده است: «أو وَلدٌ صَالِحٌ یَدعُو لَه» {یا فرزند صالحی که برای انسان دعای خیر میکند}.
فرزندان از جملهی توصیههای الله به پدران است چنانکه میفرماید: يُوصِيكُمُ اللهُ فِي أَوْلَادِكُمْ اي والدين! فرزندانتان امانتهايي پيش شما هستند و خداوند شما را در مورد آنها سفارش مينمايد که منافع ديني و دنيوشان را تامين کنيد. پس بايد آنها را تعليم دهيد و تربيت نماييد و از مفاسد باز داريد و به طاعت خدا و مداومت بر پرهيزگاري دستور دهيد. همانطورکه خداوند متعال میفرماید: يأَيهَا الذَّينَ ءَامَنُوا قُوا أَنفُسَکُم وَأَهلِيکُم نَاراَ وَقُودُهَا النَّاسُ وَالحِجارَةُ {اي کساني که ايمان آوردهايد! خودتان و خانوادههايتان را از آتشي نجات دهيد که سوخت آن، انسانها و سنگها هستند}. پس پدران در مورد فرزندانشان سفارش شدهاند، و آنها يا اين سفارش و وصيت را انجام ميدهند که در آن صورت به آنان پاداش فراواني ميرسد، و يا آن را ضايع ميکنند و به سبب آن سزاوار وعيد و کيفر ميگردند. و اين دلالت مينمايد که خداوند نسبت به بندگانش از پدر و مادر مهربانتر است چون خداوند پدر و مادر را با اينکه بينهايت به فرزندانشان مهربان هستند نسبت به تامين حقوقشان سفارش نموده است.
بر همین اساس اگر تربیت کودک درون خانواده به صورتی نیکو بوده باشد او میتواند به صورتی ایدهآل با جهان خارج ارتباط برقرار کند. و ایفای نقش نکردن خانواده در تربیت کودک و پرورش ایمانی صحیح او سبب میشود که کودکی فاقد انواع رفتارهای نیک بوجود بیاید. تربیت تنها تصحیح اشتباهات نیست بلکه القای آموزش و ارائه مبانی دین و احکام شریعت و نیز بکارگیری ابزارهای مختلف برای پایهگذاری نگرشها و نهادینه کردن آنها در نفوس – از طریق تربیت بواسطه الگو، اندرز، داستان، رویداد و موارد دیگر – است؛ تا که بوسیله تمامی اینها شخصیتی متعادل، تأثیرگذار و پویا در زندگی و در جامعه پدید بیاوریم و به جامعه بفرستیم.
این کتاب به دو فصل تقسیم شده است: فصل اول (درباره تربیت ایمانی) است و در برگیرنده بسیاری از بنیادها و مبانیای است که – به اذن الله – یاریگر والدین در تربیت فرزندانشان خواهد بود. فصل دوم نیز درباره (الگوهایی عملی برای پاسخگویی به سؤالات ایمانی کودکان) سخن به میان میآورد، و رایجترین سؤالات بین کودکان در سنین مختلف آنها را گردآوری نموده و پاسخ گفته است بویژه سؤالاتی که پیرامون ارکان ششگانه ایمان میباشد و چگونگی برخورد با چنین سؤالاتی در این فصل توضیح داده شده است.
«عبدالله بن حمد رکف»